Nieśmiałość – cecha nabyta czy dziedziczna?
Nieśmiałość określana jest jako stan psychiczny pojawiający się w sytuacji oceniania jednostki przez innych, bądź jej wyobrażenia bycia ocenianą. Takiej osobie towarzyszą konkretne objawy na płaszczyźnie emocjonalnej, poznawczej, motywacyjnej i behawioralnej. Człowiek nieśmiały najczęściej unika sytuacji narażających go na ocenę innych, tym samym wycofując się z relacji społecznych. W sytuacjach stresowych towarzyszą mu takie uczucia jak lęk, zażenowanie, skrępowanie czy zakłopotanie. Do dolegliwości somatycznych osób nieśmiałych należą drżące dłonie, czerwienienie się, pocenie czy przyspieszone tętno.
Sytuacje wzmagające nieśmiałość
Są to wszystkie okoliczności, w których dana osoba mogłaby zostać poddana ocenie innych. Należą do nich, np. wystąpienia publiczne. Osoby nieśmiałe mają również trudności z wyrażaniem swoich uczuć i emocji, a także krępują się w relacjach intymnych. Z trudnością przychodzi im obrona swoich praw i racji oraz proszenie o pomoc. Nie lubią być w centrum uwagi, przez co zawieranie nowych przyjaźni przychodzi im z trudem.
Nieśmiały z natury?
Czy możliwym jest, aby dziecko urodziło się nieśmiałe? Niemowlaki oraz małe dzieci często nie krępują się nikim i niczym. Obserwujemy jednak, że niektóre z nich są bardziej wycofane niż ich rówieśnicy. Okazuje się, że naukowcy nie są zgodni, co do sposobu w jaki pojawia się u nas nieśmiałość.
Jako przyczynę podaje się zwykle czynniki środowiskowe oraz wychowawcze. Na to że ktoś jest nieśmiały mogło wpłynąć doświadczenie odrzucenia w dzieciństwie. Ośmieszenie i pogarda rówieśników silnie wpływa na przyszłą samoocenę człowieka oraz wzmaga w nim lęk przed oceną. Również brak dostatecznych kontaktów z nimi może sprzyjać rozwojowi nieśmiałości. Kolejną przyczyną powstania tej cechy są wygórowane oczekiwania rodziców względem dziecka i w konsekwencji jego poczucie bycia niewystarczającym. Istnieje także zjawisko „uczenia się” nieśmiałości, które polega na przejmowaniu od rodziców wzorców, sygnałów i emocji już na wczesnym etapie rozwoju dziecka.
Okazuje się, że istnieją określone uwarunkowania genetyczne, które wpływają na bardziej zahamowane zachowania u dzieci. Osoby nieśmiałe charakteryzują się bowiem wzmożoną aktywnością elektryczną prawej okolicy czołowej, która kontroluje odczuwanie negatywnych emocji. Również ludzie Wysoko Wrażliwi określani są jako zahamowani i nieśmiali.
