Jak odróżniamy ładne zapachy od brzydkich?
U zwierząt zmysł powonienia zwykle pełni najważniejszą rolę spośród wszystkich innych. Dzięki niemu określają swoje położenie, wyszukują partnera oraz badają otoczenie. U człowieka węch z czasem przestał być najważniejszy. Ówcześnie to wzrok pełni taką rolę. Jednak pomimo wielu tysięcy lat, jakie dzielą nas od naszych prehistorycznych przodków, węch do końca nie zanikł. Zatem istnieje, ponieważ pełni ważną funkcję w naszym organizmie – odbiera zapachy.
Odczuwane wonie najczęściej są przez nas określane. Mówimy o nich jako o „brzydkich” lub „ładnych”, a czasem „neutralnych”. Jednak nasze osądy nie zawsze są jednorodne. Okazuje się, że dany zapach, który w odczuciu jednej osoby będzie przyjemny, drugiej nie będzie się podobał. Z kolei wonie, powszechnie uważane za odrzucające, dla większości osób faktycznie takie są. Zatem co wpływa na tak różne, a z drugiej strony podobne opinie na temat zapachów?
Wonie określane jako „ładne” są względne dla każdej osoby. Nie istnieje zapach, który każdemu przypadłby do gustu. Okazuje się bowiem, że za naszymi preferencjami zapachowymi stoi dużo czynników. Jednym z nich jest posiadany przez nas typ osobowości. Według badań bowiem istnieje związek pomiędzy psychiką człowieka, a zdolnością odczuwania przez niego zapachów. Okazuje się, że osoby z natury bardziej wrażliwe, empatyczne, ugodowe i szczodre mają większą wrażliwość na zapachy, niż reszta społeczeństwa. Ma to związek z wykształconymi w ich mózgu ośrodkami, które odpowiadają również za węch. Wówczas podobne osoby będą preferowały wonie delikatne, niezbyt ostre i agresywne. Dodatkowo, to jakie zapachy lubimy może wynikać ze środowiska, w którym się wychowaliśmy. Bowiem konkretne nuty zapachowe mogą kojarzyć nam się z daną kulturą czy wydarzeniem z przeszłości. Jeżeli mieszkamy w lesie, zapach sosen będzie dla nas atrakcyjny oraz tożsamy z domem rodzinnym i ciepłem. Reszta czynników wpływających na atrakcyjność woni to indywidualne preferencje (wykształcone w bliżej nieokreślonych okolicznościach) oraz uwarunkowania biologiczne.
Zapachy ładne będą różne dla każdego z nas, jednak tak zwane odory w znacznej mierze się pokrywają. Konkretny odór, powszechnie uważany za nieprzyjemny, będzie odrzucający dla większości. Dlaczego tak jest? Okazuje się, że odbieranie przez nas brzydkich zapachów to pewnego rodzaju alarm dla organizmu. Dlatego też odczuwamy je intensywniej i szybciej niż resztę woni. Odrzucający zapach ma zatem charakter alarmu. Rozkładające się mięso czy woń spalenizny zatem faktycznie informuje o potencjalnym zagrożeniu. Pożar lub zatrucie (a w efekcie choroba lub śmierć) to realne niebezpieczeństwa dla każdego człowieka. Dlatego też większość uważa podobne zapachy za nieprzyjemne.
